Dichteres Joke van der Ark: een leven in woorden, beelden en verbinding
3 oktober 2025 • 16:00 door Willem Schneider
HENDRIK-
Van Flakkee tot Ambacht: een leven in landschap en taal
Deze tentoonstelling is de
aanleiding voor Ambacht.net om verder in te zoomen op Joke en haar werk. Johanna
Wilhelmina Gezina Groenewegen, geboren in Den Haag in 1945, groeit op in een tijd
van wederopbouw en verandering. Ze woont in verschillende landen: Duitsland, Australië
en Nederland. Als kind is ze al gevoelig voor taal en expressie, maar pas later in
haar leven vindt ze haar roeping als schrijver. Ze woont onder meer op Goeree-
Ons Eiland van 1976 tot 1983
Iets meer dan zeven jaren
woonden wij op Flakkee,
voor
die tijd was het
onbekend, nu dragen wij
waar we ook gaan
dat stukje met ons mee.
Polderland zò weids,
dijken waarop in het voorjaar
meidoornbomen bloeien,
tezamen met
het
fluitenkruid dat daar
weelderig kan groeien.
Middelharnis met
z’n winkels op ‘D’n
Diek’
Ouddorp met z’n stranden.
De toren van Goederee,
de smalle straatjes
met hun oude
panden.
Mijn dochters zijn er
opgegroeid, mijn zoon
is er geboren.
Wij zullen door de
jaren heen
met een stukje van ons hart
bij ’t Eiland’ blijven horen.
Bron: Joke van
der Ark Nr. 095 – november 1990
In 1983 verhuist ze naar Hendrik-
Sandelingen Ambacht
Na een aantal sombere dagen
aan het einde van november
werd ik ’s
morgens bij het opstaan
blij verrast door een fris
en vrolijk buiten, dat mij badend
in
het zonlicht de donkere dagen
deed vergeten en mij eens te meer
mijn zegeningen tellen
liet, want
wat een rijkdom is het
te mogen wonen
aan zo’n mooi natuurgebied!
Bron: Joke
van der Ark, Nr. E-
“Iets van jezelf prijsgeven”
Pas in 1988, op 43-
Een oeuvre dat jaarlijks groeit
Wat begint met een enkel gedicht groeit uit tot een
indrukwekkend oeuvre. In 1990 schrijft ze haar honderdste gedicht, in 2007 haar vijfhonderdste,
en in 2021 viert ze haar duizendste gedicht met een speciale bundel. Joke publiceert
in tijdschriften, bloemlezingen en eigen uitgaven, soms in samenwerking met kunstenaars
en fotografen. Haar werk is te vinden op kunstpanelen in de gemeente.
(Kinder)boeken. Joke schrijft ook (kinder)boeken. Bijvoorbeeld de autobiografische roman “Hanna”, waarvan ze de eerste versie in 1993/1994 schrijft. Deze wordt in januari 2008 gepresenteerd
.In 2010 begint ze met het schrijven van kinderboeken voor haar kleinkinderen. In
september 2016 in Cascade worden vijf kinderboeken gepresenteerd. De titels zijn:
1. Kinderversjes
over vlindertjes, beren, pannenkoeken en peren
2. Jop
3. Jopie, die vliegende brandweerauto
4. De
beertjes
5. Fleur en het elfje
Later volgen nog:
1. Voor de kleintjes
2. Groente is best
lekker
Bij elk verhaal maakt ze zelf de illustraties.
Enkele daarvan vertaalde ze voor familie in Australië.
In januari 2022 is het kinderboek
Het spaarvarkentje kreeg weer reiskriebels klaar.
Dit is het derde verhaal over het reislustige spaarvarkentje en tevens
het laatste kinderboek dat Joke schrijft. Het eerste boek over
dit varkentje “Het spaarvarkentje dat op reis ging’ verschijnt
in 2012, het tweede eind 2017 ”En weer ging het spaarvarkentje op reis.
Woord en beeld: samenspel
Naast schrijven schildert Joke ook. Haar schilderwerken
vormen een visuele verlenging van haar poëzie. Ze werkt samen met fotograaf Cees
van Meerten en kunstenaar Marco Boer, waarbij de gedichten en beelden samen worden
gepresenteerd. In het boek Vier ogen, Twee gedachten, Twee beschouwingen komen
bijvoorbeeld woord en beeld samen in een filosofische en poëtische reflectie op het
leven.
Een wereld van taal en verbinding
Joke schrijft niet alleen om zichzelf uit te drukken,
maar ook om anderen te raken, te verbinden en te betrekken. Haar gedichten en verhalen
zijn vaak gericht op herkenning en troost, en ze nodigt de lezer uit om mee te voelen,
mee te denken en mee te leven. Enkele kenmerken van haar verbindende stijl:
· Mensgericht
taalgebruik: toegankelijk, warm en zonder pretentie. Haar poëzie is niet abstract,
maar geworteld in het alledaagse en persoonlijke.
· Thematiek van nabijheid: familie,
kleinkinderen, herinneringen, verlies en liefde zijn terugkerende thema’s. Ze gebruikt
haar eigen leven als brug naar dat van de lezer.
· Gemeenschapszin: Joke verbindt
haar werk actief met de lokale gemeenschap. Denk aan haar gedichten op kunstpanelen
in Hendrik-
·
Verwevenheid
Joke van der Ark’s levensloop is verweven met haar schrijverschap: een
betrekkelijke laatbloeier, maar met een diepe worteling in taal, kunst en gemeenschap.
Haar werk is een ode aan het leven zelf — in al zijn kwetsbaarheid, schoonheid en
eenvoud.
Toekomst
Gaat Joke na haar 80e verjaardag nog door met dichten?
“Over drie jaar schrijf
ik veertig jaar. Dan hoop ik mijn derde bundel met 500 gedichten klaar te hebben.
Dan is mijn voornemen om te stoppen met het schrijven van gedichten, omdat ik dan
zo’n beetje alle onderwerpen uitgebreid behandeld heb. Of dat stoppen dan ook echt
gaat gebeuren weet ik natuurlijk niet.”
Confrontatie
Haar meest recente gedicht uit augustus jl. gaat over de confrontatie
met het ouder worden.
Confrontatie
‘Ik ben niet oud, van binnen niet.’
Dat hoor ik haar nog zeggen
terwijl
mijn oog ziet wat ze is,
een oude vrouw die niet zoals ik
Aan het begin van een leven
staat,
maar terugkijkt op wat is geweest.
Nu ik daar waar zij toen stond,
ben aangeland,
hoor ik mijzelf
diezelfde zin uitspreken, ondanks
dat ik in de spiegel een oude vrouw
zie
staan die mij meewarig aankijkt.
Omdat zij weet dat het een gegeven is
waarvan je,
nog jong en recht
van lijf en leden geen idee hebt hoe
het voelt om nog fit van geest
te zijn
in een steeds ouder wordend lijf.
Bron: Joke van der Ark Nr. 1315 – 10 augustus 2025
Een uitgebreid profiel van Joke en haar werk vindt u op haar website: www.jokevanderark.nl
Joke wil na 40 jaar schrijven stoppen. “Of dat stoppen dan
ook echt gaat gebeuren
weet ik natuurlijk niet.”
